Sint Maarten: lichtjes, liedjes en blije kindergezichten

Op 11 november is het weer zover: Sint Maarten. Elk jaar lopen in de vroege avonduren kinderen in grote delen van Nederland met – niet zelden zelfgemaakte – lampionnen langs de huizen. Ze bellen aan en wachten vol spanning op beweging in huis. Zodra de deur op een kier gaat trakteert het groepje de bewoner op een liedje. De één zingt vol overtuiging, de ander vindt het spannend en murmelt een paar woordjes.

Hoe dan ook; het is onmogelijk om niet gecharmeerd te zijn van dit aandoenlijke tafereel. Dit vereist een beloning: snoep! Of nou ja, het liefst dan toch. Iets gezonders of een speelgoedje waarderen ze vast ook wel. Net zo snel als ze aankwamen zijn ze ook weer vertrokken, op naar de volgende welwillende luisteraars.

De oorsprong van het Sint-Maartenfeest

Wie in onder andere de noordelijke provincies, Limburg en Noord-Holland boven het Noordzeekanaal woont is er waarschijnlijk al jaren bekend mee, maar voor wie daar nooit gewoond heeft kan dit een onbekende of vaag bekende traditie zijn.

Over het ontstaan van het Sint-Maartenfeest bestaan verschillende theorieën. Het was een feestdag in het christendom, ter ere van de heilige Martinus van Tours die in het jaar 397 op 11 november begraven werd. In Nederland was het van oorsprong een bedelfeest voor de armen in de oogsttijd; zij kregen op 11 november wat extra’s van de rijken om de winter door te komen. Ook het gebruik van de lampionnen is voor meerdere uitleg vatbaar. Naar alle waarschijnlijkheid ligt de oorsprong in de religieuze hoek.

Sint Maarten: een leuk feest voor heel Nederland!

We vieren het dus niet in het hele land. De herkomst gaat zo ver terug dat het feest zich per provincie en regio verschillend ontwikkeld heeft en in grote delen verdwenen is.

Wij vinden het een mooi feest. Waarom vieren we dit eigenlijk niet in heel Nederland? Drie redenen waarom alle Nederlanders volgens ons zouden moeten genieten van dit nostalgische feest:

De Sint-Maartenviering is van oorsprong een liefdadigheidsfeest: een mooi geschiedenisverhaal voor kinderen om te leren op school of thuis.
Het maken van de lampionnen is een creatieve bezigheid, die ook uitstekend met opa en oma gedaan kan worden;
In het donker met een groepje kinderen langs de deuren gaan is spannend maar ook leuk. Een liedje zingen en daar een kleine beloning voor krijgen – dat is genieten voor iedereen.

Drie liedjes die kinderen met Sint Maarten zingen – herken je ze allemaal?

Sint Maarten, Sint Maarten
de koeien hebben staarten
de meisjes hebben rokjes aan
daar komt Sinte Maarten aan

Elf november is de dag
dat mijn lichtje, dat mijn lichtje
Elf november is de dag
dat mijn lichtje branden mag

Sinte Maarten mik-mak
je moeder is een dikzak
je vader is een duntje
geef me een pepermuntje

Pompoenen – typische Halloweenlampions

Tot slot nog wat leuke weetjes over Sint Maarten:

Op zoek naar een leuk cadeautje voor je kleinkind?

Het Sint-Maartenfeest – en varianten daarvan – wordt gevierd in delen van Vlaanderen, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en Hongarije
Er is een link met Halloween: beide tradities hebben te maken met de oogstfeesten van oktober en november, waarbij de armen om voedsel bedelen om de winter door te komen. Ook met Halloween maakt men lampionnen – veelal van pompoenen – en gaan kinderen langs de deuren.
Ontdekkingsreiziger Columbus ontdekte op 11 november van het jaar 1493 een eiland en noemde het naar de heilige Martinus, die zijn naamdag op deze dag heeft: Sint Maarten. De nationale feestdag van het eiland is dan ook 11 november.

Meer lezen? Op deze website vind je veel achtergrondinformatie over de viering van Sint Maarten.

Bron zwart-witfoto’s: Nationaal Archief