Kerst vroeger en nu – Wat is er allemaal veranderd ?    

Op kerstavond met het hele gezin om middernacht naar de nachtmis en daarna thuis nog iets lekker warms eten. De dag erna nog een keertje naar de kerk, naar een kinderdienst bijvoorbeeld. De geboorte van Jezus werd gevierd in intieme familiekring. Samen liedjes zingen en op bezoek bij opa en oma. Cadeautjes met Kerst? Dat was meestal toch meer iets voor de Sint. Wat is er voor opa’s en oma’s veranderd?

Even terug in de geschiedenis

Het kerstfeest kent verschillende oorsprongen. Bijvoorbeeld bij de Kelten en de Germanen die rond 25 december de winterwende vierden met veel licht zoals lampen, kaarsen en vuur. Het was een feest als dank voor wat geweest was en hoop voor wat nog komen moest. Tot 6 januari werd er flink gegeten en gedronken. De Romeinen vierden het “lichtfeest”. Hiermee werd de god Mithras herdacht die op 25 december geboren was. Deze god bracht volgens hen het licht. De kerk greep deze populaire feesten aan om er een christelijk feest van te maken, het kerstfeest.

“Het was vooral een feest van intimiteit met het gezin en de herdenking van de geboorte van Jezus”

Hoe vierden we kerstfeest in Nederland vroeger?

Niet meer weg te denken en een echte sfeermaker is de kerstboom. Ook vroeger al. Maar werd de boom toen ook al minstens 2 weken voor Kerst opgezet? Nee, dat niet. In de tijd van opa’s en oma’s was dat meestal pas vlak voor Kerst. En heel lang geleden waren het alleen protestanten die een spar, oftewel een kerstboom, opzetten. Soms zelfs met echte kaarsjes! De katholieken begonnen ooit met alleen een kerststalletje. Het was vooral een feest van intimiteit met het gezin en de herdenking van de geboorte van Jezus. De kinderen mochten kerstavond langer opblijven en in hun mooiste kleding mee naar de nachtmis om 12 uur ‘s nachts. Thuis werd voor het slapen gaan nog wat soep, worst of een pasteitje gegeten. De jongste kinderen begonnen daarom vaak al doodmoe aan de eerste kerstdag! De dagen erna ging het gezin op de koffie bij opa en oma.

---

Op zoek naar een leuk cadeautje voor je kleinkind?

---

En hoe is het nu?

Kerst begint al veel eerder. Al snel nadat Sinterklaas weer vertrokken is, wordt de kerstboom opgetuigd. De kerststal is niet altijd een onderdeel van de traditie meer bij jongere gezinnen, maar bij grootouders is het knusse stalletje nog wel aanwezig. De nachtmis heeft plaatsgemaakt voor de kinderdienst eerder op de avond of in de ochtend. Het hapje na de nachtmis is verworden tot een kerstdiner. Uit ons onderzoek onder grootouders uit november 2017 bleek dat Kerst voor opa’s en oma’s vooral om gezelligheid draait. Het is zeker ook een feest geworden waar vooral opa’s en oma’s cadeaus aan de kleinkinderen geven.

Maar het allerbelangrijkste, zo bleek uit het onderzoek, is met de familie bij elkaar zijn en aandacht voor elkaar hebben. Daar is dus niets aan veranderd. Alvast een vrolijk kerstfeest!