Rol grootouders bij echtscheiding: expert over mediation

Ria Rijntjes, gecertificeerd coach en geaccrediteerd mediation trainingsacteur is intuïtief betrokken en kan goede verbanden leggen tussen gedrag en gevolg. Tijdens de mediations, waarbij het om echtscheiden gaat, verliest zij nooit het belang van de (klein)kinderen uit het oog. Tijd voor een interview met deze expert op het gebied van scheiding en de rol van grootouders.

In het algemeen, wat is mediation?
Mediation is een manier van conflictoplossing, in de vorm van een gezamenlijk gesprek onder begeleiding van een neutrale en onpartijdige bemiddelaar, de mediator. Mediation gaat ervan uit dat voor elk geschil een oplossing bestaat die voor beide partijen aanvaardbaar is. Die oplossing wordt niet door de partijen zelf gezien, omdat het conflict ze die ruimte niet biedt.

Jullie hebben twee soorten mediation, familie mediation en gewone mediation. Welke mediation passen jullie toe bij grootouders?
Bij grootouders passen wij voornamelijk de familiemediation toe. Het gaat dan met name om het proberen te herstellen van de relatie tussen de ouders, kleinkinderen en de grootouders.

Jij bent gecertificeerd coach en geregistreerd mediator. Kun jij wat vertellen over het werk dat jij doet?
Tijdens de gesprekken zal ik als mediator de partijen vragen stellen om helder te krijgen wat er speelt en welke belangen er zijn. Op die manier krijgen de partijen een volledig en reëel beeld van de situatie en komt er ruimte om oplossingen te bedenken. Voor beide partijen geldt dat er gelijkwaardige gelegenheid is om alles wat van belang is, te bespreken in een veilige en informele omgeving. Ik doe mijn werk met heel veel liefde en passie en ik vind het heel fijn dat ik een bijdrage kan leveren aan dit soort conflictsituaties.

Komt het vaak voor dat grootouders de dupe zijn van de scheiding van hun zoon of dochter? En wat geef jij grootouders als tips mee om om te gaan met de situatie als zij hun kleinkind niet meer mogen zien?
Helaas komt dit regelmatig voor. De belangrijkste tip die wij geven aan grootouders is om geen partij te trekken! Laat weten dat je bezorgd bent over het kind aan de ouders, maar kies bijvoorbeeld bij een co-ouderschap geen partij.

“Meestal heeft de ene partij het idee dat de andere partij hen heeft laten vallen”

Met wat voor vragen komen grootouders naar jou toe?
Met letterlijk de vraag HELP! wat moet ik doen? Grootouders weten vaak niet hoe zij met een echtscheiding om moeten gaan. Ze zijn voornamelijk erg bang om het contact te verliezen met hun kleinkind. Wat zijn hun rechten om hun kleinkinderen te zien; dergelijke vragen komen vaak aan bod.

Werken jullie ook samen met andere organisaties?
Jazeker, wij hebben samen met drie andere disciplines (advocatenkantoor, notoriaat en een orthopedagoog) Het Scheidingscafé georganiseerd. Binnen Het Scheidingscafé werken wij nauw met elkaar samen om in dit geval grootouders vanuit verschillende invalshoeken van dienst te kunnen zijn.

Is de omgangsregeling met grootouders bij het zien van hun kleinkind hetzelfde als de omgangsregeling tussen ouders zelf?
Dit verschilt heel erg. Als de omgangsregeling niet loopt, krijgen beide partijen een basislijst met vragen. Wij vragen hen deze in te vullen. Hebben grootouders en ouders ruzie met elkaar dan passen wij hierbij familiemediation toe, maar ouders moeten dit wel zelf willen.

“Ik doe mijn werk met heel veel liefde en passie”

Wat zijn de meest voorkomende problemen rondom een echtscheiding waar grootouders ook bij betrokken zijn?
Dat er geen communicatie is tussen de partijen. Meestal heeft de ene partij het idee dat de andere partij hen heeft laten vallen. Communicatieproblemen dus in alle gevallen!

Jullie geven op de website aan dat jullie opkomen voor de belangen van het kind. Kun je daar iets over vertellen?
Wij vinden het heel belangrijk op te komen voor de belangen van het kind, zeker wanneer het nog geen eigen mening kan geven. Bij kleine kinderen doen wij dit in spelvorm met bijvoorbeeld Playmobil om erachter te komen hoe het kleinkind zich voelt bij zijn eigen ouders. Wij bespreken dit daarna ook met ouders. Vaak zijn de ouders zich niet bewust van de gevoelens van hun kind. Hier wordt dan met z’n allen over gepraat om zo het belang van het kind extra voorop te stellen.

En hoe zit dit met wat oudere kinderen die een eigen mening hebben?
Vanaf elf, twaalf jaar zijn er ook kinderen die zelf reageren en dingen willen bespreken. Dit kan mét of zonder ouders erbij. Als blijkt dat het kind bijvoorbeeld meer door grootouders wordt opgevoed, of grootouders deze rol altijd al hebben vervuld, kan het gevolg zijn dat het kind bij de grootouders gaat wonen. Dit is (gelukkig) nog niet heel vaak gebeurd, maar kan zeker voor komen!

Hoe raken de grootouders betrokken bij mediation. Is dat op eigen verzoek of stellen jullie dat als mediators voor aan ouders? Of komen ouders hier zelf mee?
Dit is eigenlijk in alle gevallen op eigen verzoek. Grootouders zitten met vragen en willen meestal de ouders hier niet bij betrekken omdat zij al genoeg aan hun hoofd hebben. Vaak stellen wij dan wel familiemediation voor omdat het goed is dit soort dingen met z’n allen bespreekbaar te maken.

De ouders moeten een ouderschapsplan opstellen. In hoeverre worden de grootouders hierin betrokken?
Grootouders worden hier niet in betrokken. Dit is echt iets wat met ouders wordt overlegd. Denk bijvoorbeeld aan de omgangsregeling, zorgregeling, kinderalimentatie en informeren over de schoolkeuze. Mocht blijken dat grootouders de opvoeders zijn, dan is dit natuurlijk een ander verhaal.

Op zoek naar een leuk cadeautje voor je kleinkind?

Stel een grootouder wil gebruik maken van jullie diensten, hoe gaat dit in zijn werk? Hoeveel sessies hebben zij nodig?
In het begin houden wij altijd een intakegesprek. Hier hoeft men nog niet voor te betalen omdat wij het belangrijk vinden dat iedere doelgroep onze hulp kan aanvragen. In dit gesprek wordt gekeken naar de ernst van de situatie en samen bespreken wij met elkaar hoeveel sessies de grootouder nodig heeft. Daarnaast wordt ook gekeken naar inkomen en hoe wij deze mensen hulp op maat kunnen bieden. Vanaf het tweede gesprek wordt er betaald voor de dienst. Soms kunnen zij in aanmerking komen voor een toevoeging van de Raad voor Rechtsbijstand.